Tóm tắt
Béo phì là yếu tố nguy cơ tim mạch - chuyển hóa, như đái tháo đường típ 2 (ĐTĐ2), THA, rối loạn lipid máu và bệnh ĐM vành. Thay đổi lối sống ở người trưởng thành thừa cân-béo phì sẽ giảm nguy cơ bệnh suất và tử suất. Trước khi điều trị, phải cung cấp cho bệnh nhân hiểu các triệu chứng hiện có, các nguyên nhân cơ bản gây thừa cân-béo phì, như ăn nhiều, tỉnh tại (ít vận động), bệnh phối hợp (ví dụ ĐTĐ2, THA, rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch, viêm xương khớp, ngưng thở khi ngủ…), yếu tố xã hội, môi trường, yếu tố gia đình như tiền sử gia đình có người béo phì, hay vấn đề tâm thần. Chương trình thay đổi lối sống: như gia tăng hoạt động thể lực và tiết thực. Điều rõ nhất là nó làm chậm tiến trình chuyển qua tiền đái tháo đường và ĐTĐ2. Điều trị giảm trọng lượng: chương trình can thiệp lối sống nên tăng cường và theo dõi thường xuyên để đạt được giảm trọng lượng có hiệu quả và cải thiện các chỉ số lâm sang. Nhiều bệnh nhân ĐTĐ típ 2 béo phì, giảm 5% trọng lượng là đạt được kết cục có lợi trên kiểm soát glucose máu, lipid máu và huyết áp. Về tiết thực: giảm thức ăn đưa vào: giảm calories bằng thức ăn có lượng mỡ thấp (low-fat diets), tinh bột thấp, thức ăn nhiều chất xơ, rau và trái cây… cũng nên phối hợp sự hổ trợ của các chuyên gia và tăng cường theo dõi, là khuyến cáo để duy trì giảm trọng lượng; Tập luyện thể dục: nên tập ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 150 phút hay nhiều hơn mỗi tuần, loại hoạt đông vừa phải hay mạnh; thường tập 5 ngày trong tuần, không nên quá 2 ngày không tập. Đối với loại tập luyện mạnh thì thời gian ngắn hơn, ít nhất 75 phút/tuần. Khuyến cáo loại hình tập luyện bao gồm: chạy bộ, đi bộ nhanh, đi bộ, dancing, đi xe đạp, bơi lội, làm vườn, làm việc nhà. Lưu ý: Thời gian và loại hình tập luyện nên phù hợp với từng cá nhân, như bn ĐTĐ típ 2 béo phì có biến chứng võng mạc phồn thực, chống chỉ định loại dùng kháng lực mạnh, dễ gây xuất huyết thể kính hay bóc tách võng mạc, cẩn thận BN có biến chứng thần kinh ngoại biên, thần kinh tự động tim mạch hay thoái hóa khớp…