Tóm tắt

Việc phân loại bệnh học bệnh lý tuyến giáp có những thay đổi theo thời gian để đáp ứng cho tiên lượng cũng như định hướng điều trị bệnh một cách cụ thể và hiệu quả hơn. Vấn đề đặt ra trong điều trị là có cần phải can thiệp bằng phẫu thuật hay không. Để chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp trước và trong mổ có nhiều phương pháp xâm nhập như: sinh thiết lạnh, sinh thiết mở, không xâm nhập như: siêu âm, siêu âm đàn hồi hoặc xâm nhập tối thiểu như: sinh thiết lõi…, trong đó tế bào học chọc bằng kim nhỏ kết hợp với sinh thiết lạnh tức thì trong một số trường hợp vẫn đóng vai trò đáng tin cậy nhất và được chấp nhận áp dụng rộng rãi trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Có nhiều cách phân loại tế bào học như của các nhà giải phẫu bệnh Đại học Hoàng gia Anh, của Úc, Ý, Nhật Bản và của Mỹ, trong đó phân loại theo Bethesda 2017 cập nhật của Mỹ được nhiều nước Bắc Mỹ, Châu Âu cũng như châu Á áp dụng với 6 nhóm đi kèm với nguy cơ ác tính cũng như định hướng điều trị cho bệnh nhân được lựa chọn trình bày trong bài viết này. Cũng vì có sự thay đổi trong phân loại u tuyến giáp của WHO năm 2017 so với phân loại năm 2004 nên phân loại tế bào học theo Bethesda năm 2017 cũng có những thay đổi, chủ yếu về nguy cơ ung thư ở các nhóm, đặc biệt tiêu chuẩn chẩn đoán ác tính cần phải có thêm đặc điểm về cấu trúc tế bào chứ không chỉ cần dựa vào đặc điểm nhân như trước đây. Đáng chú ý trong phân loại mô bệnh học WHO 2017 là việc xếp lại nhóm ung thư típ nhú biến thể nang có vỏ không còn nằm trong nhóm ung thư như trước đây mà chỉ thuộc nhóm giáp biên có tên gọi mới là “Tân sinh tuyến giáp típ nang không xâm nhập với hình ảnh nhân dạng ung thư típ nhú”. Điều này đã tránh cho bệnh nhân phải điều trị quá mức như cắt bỏ tuyến giáp toàn phần. Đến năm 2022, WHO đã có phân loại mới, cơ bản giống với WHO 2017 kèm một số bổ sung, sửa đổi chi tiết, cụ thể hơn. Đáng chú ý, u tuyến giáp được phân thành 3 nhóm chính: u lành tính, tân sinh tuyến giáp nguy cơ thấp và nhóm ác tính. Trong u ác tính típ nhú dưới típ vi ung thư không còn được khuyến cáo, nhóm ung thư típ nhú dưới típ nang có vỏ kèm xâm nhập được xếp thành nhóm riêng, việc phân độ ác tính cũng được phân rõ ràng, tiêu chuẩn hóa. Trong u tuyến lành tính có dưới típ u tuyến kèm cấu trúc nhú. Ngoài ra tên gọi u tế bào Hurthle được thay bằng u tế bào ưa toan hoặc phồng bào.